زیلیکا (Zilliqa) اولین بلاک چین عمومی است که برای اجرا و پیاده سازی شاردینگ (sharding) طراحی شده است و با رشد اندازه بلاک چین، مقیاس پذیری خطی را امکان پذیر می‌سازد.
در واقع زیلیکا (Zilliqa) اساسا نحوه دستیابی بلاک چین به اجماع را تغییر می‌دهد. راهکار شاردینگ زیلیکا با توجه به اندازه شبکه، مقیاس پذیر می‌شود. از نظر تئوری، در تعداد تراکنشی که زیلیکا می‌تواند در هر ثانیه پردازش کند محدودیتی وجود ندارد. از نظر عملی، بر اساس تعداد نودهای شبکه، زیلیکا می‌تواند ده ها یا صدها هزار تراکنش در ثانیه پردازش کند.
همچنین رمز ارز زیلیکا نوید پشتیبانی از قراردادهای هوشمند را می‌دهد. اجرای قرارداد هوشمند بر بستر شبکه شارد شده، چالش فنی مهم برای زیلیکا می‌باشد. در این مقاله به رویکرد زیلیکا در خصوص مقیاس پذیری تراکنش ها و قراردادهای هوشمند پرداخته شده است. هم چنین تیم زیلیکا و خط مشی آن ها بررسی خواهد شد.
حل مشکل مقیاس پذیری
بلاک چین مشکل مقیاس پذیری دارد. هرچه نود بیشتری در شبکه وجود داشته باشد، رسیدن به اجماع سخت تر خواهد شد. برای نشان دادن این موضوع بهتر است مقیاس پذیری اجماع را همانند مردم در نظر بگیریم:
با حضور گروه کوچکی از دوستان نزدیک خود، تصمیم گیری ساده تر می‌باشد. ممکن است همواره با یکدیگر موافق نباشید اما از نظرات یکدیگر جویا می‌شوید.
برای گروه بزرگتری از مردم مانند سالنی پر از افراد، می‌توانید از حضار بخواهید برای سریعتر بیان کردن رای، دست های خود را بالا ببرند. اما شمارش آرا سخت تر می‌شود و نمی‌توان از صادقانه بودن آرا اطمینان حاصل کرد.
با حضور گروه هزار یا میلیون نفری، به سیستم رای گیری پیچیده تری نیاز خواهید داشت که انرژی بیشتری لازم دارد. هم چنین نمی‌توانید مطمئن باشید که افراد، صادقانه عمل می‌کنند و دستیابی به جواب نهایی نیز سخت است.
هرچند این تشبیه کاملا درست نمی‌باشد، با این حال می‌توانید پیچیده تر شدن اجماع بر اساس بزرگتر شدن شبکه را متوجه شوید. سرعت و کیفیت اجماع و اندازه شبکه رابطه معکوس با یکدیگر دارند. با افزایش یکی از این دو مورد، دیگری کاهش می‌یابد.
سایر راهکارها برای حل مقیاس پذیری بلاک چین بر انتقال بعضی از اطلاعات به خارج از زنجیره معطوف اند و یا به دنبال افزایش اندازه و حجم بلاک می‌باشند که بر تراکنش های بیشتری اجماع ایجاد می‌کند. این راهکارها ممکن است به طور موقت عمل کنند اما مشکل مقیاس پذیری را به صورت اساسی حل نمی‌کنند.
برای حل این مشکل باید معماری کل سیستم را تغییر دهید زیرا سرعت اجماع و اندازه شبکه به طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط اند.
پاسخ زیلیکا به مشکل مقیاس پذیری
زیلیکا راهی برای پردازش تراکنش های بیشتر با پیوستن نودهای بیشتر به شبکه یافته است. این راهکار شامل طراحی مجدد بلاک چین از ابتدا می‌باشد. مدل جدید زیلیکا پروتکل اجماع هیبرید یا ترکیبی را پیاده سازی می‌کند تا با پیوستن هر ۶۰۰ نود جدید به شبکه، بازده شبکه نیز افزایش یابد.
از نظر تئوری با پیوستن هر ۶۰۰ نود، بازده زیلیکا با تقسیم کارها افزایش می‌یابد. از نظر عملی، در صورتی که شبکه بسیار بزرگ شود (بیش از یک میلیون نود) مشکلاتی در انتشار به وجود می‌آید. هر چند یک میلیون نود مقدار بسیار زیادی است که رسیدن به آن تقریبا غیر ممکن است. تا زمان تهیه این مقاله، بیت کوین حدود ۱۱ هزار نود عملیاتی دارد. اتریوم که بزرگترین شبکه نودهای کامل است حدود ۲۵ هزار نود دارد.
شبکه های بیت کوین و اتریوم با ده ها هزار نود هم چنان می‌توانند فقط ۳ الی ۱۵ تراکنش در ثانیه پردازش کنند. در مقابل، آزمایش های اخیر بر بستر شبکه آزمایش خصوصی یا همان تست نت (آزمایش مجازی AWS) نشان داده است که بازده شبکه زیلیکا با حضور ۱,۸۰۰ نود، ۱,۲۱۸ تراکنش در ثانیه می‌باشد. با افزایش تعداد نودها به ۳,۶۰۰ نود، مقیاس پذیری شبکه زیلیکا تا ۲,۴۸۸ تراکنش در ثانیه افزایش می‌یابد.
شاردینگ: تقسیم کار در سراسر شبکه
زیلیکا از راهکاری به اسم شاردینگ استفاده می‌کند. پروتکل زیلیکا (Zilliqa) تعداد نودهای استخراج کننده در شبکه را به گروه های ۶۰۰ تایی تقسیم می‌کند. به هر گروه یک شارد گفته می‌شود. برای مثال، در شبکه آزمایشی فوق الذکر، با حضور ۱,۸۰۰ نود، شبکه آزمایشی خود را به ۳ شارد تقسیم کرد. با حضور ۳,۶۰۰ نود، ۶ شارد وجود داشت. با افزایش نودهای شبکه، زیلیکا می‌تواند شاردهای بیشتری ایجاد کند.
هر شارد بخشی از تراکنش های شبکه را پردازش می‌کنند. به صورت ساده تر می‌توان گفت اگر ۶ شارد وجود داشته باشد، هر شارد تقریبا یک ششم تراکنش های شبکه را پردازش می‌کند. هرچه شارد بیشتری وجود داشته باشد، شبکه بار اجماع را به شاردهای بیشتری تقسیم می‌کند و تقاضای محاسباتی را تقریبا پایدار و با ثبات نگه می‌دارد.
هر شارد، تراکنش مربوط به خود را در میکروبلاک و در موازات شاردهای دیگر پردازش می‌کند. در پایان دوره پردازش موازی که به آن DS epoch می‌گویند، این میکروبلاک ها ترکیب شده و به بلاک کامل تبدیل می‌شوند و سپس به بلاک چین اضافه می‌شوند.
کمیته DS: مدیریت شاردها
برای هر DS epoch چندین نود به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند تا شاردهای مختلف را مدیریت کنند. این کمیته مدیریت که به آن کمیته DS می‌گویند، شبکه را کنترل و هدایت می‌کند. این کمیته تصمیم می‌گیرد که کدام نودها به کدام شارد اختصاص یابند. هنگامی که درخواست تراکنش جدید ارائه می‌شود، کمیته DS پردازش آن ها را به عهده شاردها می‌گذارد. کمیته DS در پایان DS epoch، بلاک کامل را از میکروبلاک های ایجاد شده توسط شاردها جمع آوری می‌کند.
اجماع نهایی: PoW + BFT
زیلیکا از مکانیزم اجماع هیبرید و ترکیبی استفاده می‌کند. هنگامی که برای بار اول ماینینگ را شروع می‌کنید، باید هش گواه اثبات کار (PoW) را کامل کنید. گواه اثبات کار به توان رایانشی و محاسباتی نیاز دارد که تضمین کند یک دستگاه فقط می‌تواند یک نود را کنترل کند. به این ترتیب PoW به زیلیکا در ایجاد هویت کمک می‌کند. ایجاد چندین هویت به منظور تسلط به شبکه یا همان حمله سیبل را برای عاملان سودجو و نامناسب سخت می‌کند. هرچند این شبکه از گواه اثبات کار برای اجماع استفاده نمی‌کند.
پس از آنکه نود هویت خود را تایید کرد، به یک شارد اختصاص می‌یابد. در شاردها، زیلیکا (Zilliqa) از اجماع تحمل خطای بیزانس استفاده می‌کند. این اجماع بازدهی بیشتر و نتیجه نهایی دارد. نتیجه نهایی بدان معناست که اکثر نودهای شارد باید در مینی بلاک موافق باشند. پس از تایید بلاک توسط شاردها و کمیته DS، بلاک تایید شده تنها بلاکی است که می‌تواند به بلاک قبل از خود ارجاع داده شود. در مکانیزم اجماع با نتیجه نهایی، هیچگونه فورکی وجود ندارد.
زیلیکا اولین دفتر کل توزیع شده ای نیست که از BFT استفاده می‌کند. هایپر لجر (Hyperledger)، تندرمینت (Tendermint) و نئو (NEO) نیز از نسخه های مختلف مکانیزم اجماع BFT استفاده می‌کنند.
قراردادهای جریان اطلاعات
تراکنش های شاردینگ تقریبا مستقیم و بدون پیچیدگی می‌باشند. می‌توانید به راحتی تاییدیه های تراکنش را به شاردهای مختلف اختصاص دهید. هر تاییدیه مستقل از سایر تاییدیه ها می باشد. نیازی به ارتباط بین شاردها وجود ندارد.
در حقیقت این شرایط برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین شارد شده صادق نمی‌باشد. مشکل اینجاست که قراردادهای هوشمند اغلب بر بررسی سایر شرایط، متغیرها و توابع متکی اند. انجام این کار مستلزم وجود ارتباطات بسیار زیاد بین شاردها می‌باشد. این رفت و آمد پیام ها به پهنای باند و توان محاسباتی نیاز دارد که مزیت های شاردینگ را از بین می‌برد.
در نتیجه، قراردادهای زیلیکا (Zilliqa) بر جریان اطلاعات و برنامه نویسی کاربردی متمرکز است. این قراردادها، بررسی، ذخیره یا تغییر شرایط را امکان پذیر نمی‌کنند. این اجماع بیان می‌کند طرح شاردینگ ثابتی وجود ندارد که ایمن و مطلوب باشد. اگر اجازه دهید که قراردادها به طور مجزا در شرایط شارد شده مختلف اجرا شوند، احتمال هر نوع حمله یا ارتباطات بیش از حد بین شاردی وجود دارد.
اتریوم در حال حاضر بر روی راهکار شاردینگ کار می‌کند. هرچند مشخص نیست که توسعه این برنامه تا کجا پیش رفته است. با این حال، زیلیکا هم چنان می‌تواند برای برنامه های غیرمتمرکزی که نیاز به بازدهی بالا دارند مورد استفاده قرار بگیرد. هر برنامه غیرمتمرکزی که به نرخ تراکنش بیشتری نسبت به بلاک چین فعلی خود نیاز دارد می‌تواند زیلیکا را به عنوان خانه خود برگزیند.
زبان جدید برنامه نویسی
به منظور استاندارد سازی و ایمنی هرچه بیشتر برنامه نویسی کاربردی، تیم زیلیکا زبان برنامه نویسی جدیدی با نام اسکالا (Scilla) توسعه داده است.
اسکالا وضعیت و کاربرد را تفکیک می‌کند. این زبان، یک زبان برنامه نویسی کاربردی است که تمایزی بین جنبه های ارتباطی یک قرارداد، نظیر انتقال سرمایه یا فراخوانی قرارداد دیگر، و اقدامات محاسباتی قرارداد قائل می‌شود
این زبان جدید صرفا تورینگ (Turing) نمی‌باشد. این موضوع بدان معناست، از برنامه هایی که نیاز به نوع خاصی از چرخه ها یا بیانیه های مشروط دارند پشتیبانی نمی‌کند. این موضوع برای اهداف امنیتی بسیار مهم است. اثبات قراردادها باعث می‌شود کاربران بدانند که قراردادها به روش تایید هویت، ایمن می‌باشند.
اسکالا (Scilla) بین قراردادهای کاربردی که زیلیکا از آن ها پشتیبانی می‌کند و قراردادهای وابسته به شرایط که در حال حاضر زیلیکا از آن ها پشتیبانی نمی‌کند تمایز ایجاد می‌کند.
توکن زیلیکا (ZIL)
زیلیکا برای اکوسیستم خود یک توکن مخصوص دارد. همانند سایر پلتفرم های برنامه غیرمتمرکز نظیر اتریوم یا نئو، توکن زیلیکا (ZIL) نیز به عنوان مشوق و جایزه ماینینگ، گس مورد نیاز برای انجام قراردادها و هزینه تراکنش ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توکن زیلیکا (ZIL)، توکن ERC-20 بر بستر بلاک چین اتریوم می‌باشد زیرا شبکه اصلی و عمومی زیلیکا هنوز عرضه نشده است. پس از عرضه شبکه اصلی، توکن ERC-20 به توکن های اصلی زیلیکا تبدیل خواهد شد.
در اواخر سال ۲۰۱۷، زیلیکا ۱۲ میلیون دلار به صورت اتر در جذب سرمایه خصوصی به دست آورد. پس از جذب سرمایه خصوصی، افزایش قیمت اتر منجر به این شد که ۱۲ میلیون دلار به ۲۰ میلیون دلار افزایش یابد.
با رسیدن به این رقم، زیلیکا به جامعه خود گفت که دیگر به فروش عمومی نیازی نیست. هرچند به دلیل علاقه عمومی، زیلیکا در ژانویه ۲۰۱۸ تعداد ۴,۴۴۵ اتر به فروش عمومی اختصاص داد.
توکن زیلیکا (ZIL) در حال حاضر در صرافی های هیوبی (Huobi)، اتردلتا و gate.io و آی دکس (Idex) وجود دارد.
تیم زیلیکا
تیم زیلیکا متخصصان و دکترهای علوم رایانه می‌باشند.
ژینشو دانگ (Xinshu Dong) مدیرعامل زیلیکا فارغ التحصیل دوره دکترای علوم رایانه از دانشگاه ملی سنگاپور است. وی متخصص امنیت فضای مجازی و مسئول چندین پروژه امنیت ملی سنگاپور می‌باشد. تحقیقات او در کنفرانس ها و نشریات معتبر یه چاپ رسیده است.
پراتیک ساکسنا (Prateek Saxena) مشاور ارشد علمی زیلیکا است. وی دارای مدرک دکترا در علوم رایانه از دانشگاه کالیفرنیا می‌باشد. او اکنون پروفسور و استاد علوم رایانه دانشگاه ملی سنگاپور است.
آمریت کومار (Amrit Kumar) سرپرست پروژه کریپتو است. وی عضو تیم تحقیقاتی دانشگاه ملی سنگاپور می‌باشد. کومار فارغ التحصیل دوره دکترا از دانشگاه گرنوبل فرانسه است و دارای دیپلم مهندسی از دانشگاه پلی تکنیک اکول فرانسه می‌باشد.
هیئت مشاوره زیلیکا شامل اشخاص مشهور حوزه بلاک‌چین می‌باشند که عبارتند از: لوی لو موسس شبکه کایبر (Kyber). وینسنت ژو موسس شرکت کپیتال FBG. نیکولای اوستر از شرکت AG. الکساندر لیپتون موسس و مدیرعامل استرانگ هولد لبز (StrongHold Labs).
