به‌طور معمول وقتی از بیت کوین و اتریوم صحبت به میان میآید، منظورمان یک شبکه بلاک چین، به‌همراه یک ارز دیجیتال مخصوص این شبکه است؛ اما تعریف ما از ریپل متفاوت است . در واقع ریپل یک شرکت بزرگ آمریکایی است که با هدف ایجاد یک شبکه پرداخت بین‌المللی برای بانک‌ها و مؤسسات مالی تأسیس شده است. شرکت ریپل در ابتدا از ارز دیجیتال XRP به‌عنوان سوخت اصلی فناوری پرداخت‌های بین‌المللی خود استفاده می‌کرد، اما بعدها رویکرد خود را تغییر داد و تمرکز خود را بر توسعه سه محصول متفاوت برای دستیابی به پرداخت‌های بین‌المللی ارزان و سریع به کار گرفت:
- ایکسکارنت (xCurrent): ایکسکارنت پلتفرمی است که با بهره‌گیری از یک دفتر کل توزیع‌شده به اسم اینترلجر (Interledger) پرداخت‌های برون‌مرزی را برای بانک‌ها و مؤسسات مالی تسهیل می‌کند. هدف اصلی ایکسکارنت ایجاد قابلیتی برای انجام پرداخت‌ها و تراکنش‌های آنی با همه ارزهاست، نه فقط ارزهای دیجیتال. ایکس کارنت با فراهم‌کردن نقدینگی کافی از ارزهای گوناگون و ایجاد یک پیام‌رسان مالی غیرمتمرکز، به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی، با یکدیگر تعامل مالی داشته باشند.
- ایکس‌رپید (xRapid): ایکس‌رپید پلتفرمی برای حل مشکل نقدینگی در انجام معاملات بین بانکی است که به‌صورت مستقیم از ارز دیجیتال XRP استفاده می‌کند. این پلتفرم پول فیات را به XRP تبدیل کرده و پس از انتقال، آن را به پول موردنیاز در بانک مقصد تبدیل می‌کند. با این روش، بانک مبدأ برای ارتباط با بانک مقصد نیازی به استفاده از یک بانک واسط یا تأمین‌کننده نقدینگی نخواهد داشت.
- ایکس‌ویا (xVia): ایکس‌ویا یک واسط کاربری است که برای استفاده آسان‌تر از ایکسکارنت و ایکس‌رپید طراحی شده است و امکان برقراری ارتباط بین محصولات مختلف ریپل را با روشی ساده فراهم می‌کند.
در اواخر سال ۲۰۱۹، ایکسکارنت، ایکس‌رپید و ایکس‌ویا با یکدیگر ادغام شده و به ریپل‌نت (RippleNet) تغییر نام دادند. ریپل‌نت یک شبکه پرداخت بین‌المللی است که بر نقل‌و‌انتقال مالی سریع میان مؤسسات مالی تمرکز دارد.
ریپل با ایجاد این شبکه پرداخت، قصد دارد مشکل تبادلات بین‌المللی پول در جهان را برای همیشه حل کند. سالانه بیش از ۱۵۵ تریلیون دلار پول به‌صورت برون‌مرزی در سراسر جهان جا‌به‌جا می‌شود. مشکلات انتقال پول توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی سال‌هاست که حل‌نشده باقی مانده است و با توجه به رشد فناوری، هنوز انتقال بین‌المللی پول‌های کلان بین ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد که نیازمند کارمزدهای بسیار بالا و امور اداری وقت‌گیر است.
دفترکل XRP شبکه‌ای شبیه به بلاک چین است که تراکنش‌های ارز دیجیتال XRP در آن ثبت و مدیریت می‌شود. XRP هم مانند همه ارزهای دیجیتال دیگر در کیف پول‌های ارز دیجیتال نگهداری شده و از طریق همین کیف پول‌ها منتقل می‌شود.
در سال ۲۰۱۲ یعنی زمانی که دفترکل XRP راه‌اندازی شد، ریپل آن را جایگزینی سریع‌تر و ارزان‌تر برای بیت کوین معرفی کرد، زیرا تراکنش‌های آن تنها در چند ثانیه انجام می‌شد. البته دستیابی به این سرعت، چندان تعجبی هم نداشت، چون شبکه XRP یک شبکه متمرکز است و از گواه اثبات کار (استخراج – الگوریتم اجماع مورداستفاده در شبکه بیت کوین برای پردازش تراکنش‌ها) استفاده نمی‌کند.
بنابراین تا اینجا به یاد داشته باشید که ریپل یک شرکت است و این شرکت برای افزایش کارایی محصولات خود ارز دیجیتالی به‌نام XRP را عرضه کرده است. این ارز دیجیتال به‌گفته بسیاری از کارشناسان متمرکز است.
یکی از اجزای اصلی شبکه XRP، فهرست مشارکت‌کنندگان مورداعتماد در شبکه یا به‌عبارت دقیق‌تر، فهرست نودهای یکتا (Unique Node List) یا UNL است.
و اما UNLچیست؟ UNL کمیته‌ای متشکل از اعتبارسنج‌های شبکه (مانند ماینرهای شبکه بیت کوین) است که با مدیریت دفترکل XRP، به‌طور هم‌زمان نقش ماینرها (استخراج‌کنندگان) و فول‌نودها را در شبکه XRP ایفا می‌کنند.این اعتبارسنج‌ها هر ۳ تا ۵ ثانیه یک‌بار به اجماع رسیده و نسخه جدیدی از دفترکل XRP را که شامل آخرین تراکنش‌های تأییدشده است، منتشر می‌کنند.
با اینکه هرکس با اجرای کد XRP می‌تواند تبدیل به یک اعتبارسنج شود،اما این به‌معنی اعتماد بی‌چون‌وچرای اعتبارسنج‌های شبکه به یکدیگر نیست. برای به‌دست‌آوردن این اعتماد، آنها باید فهرست نودهای یکتا (UNL) را ایجاد کنند؛ فهرستی از اعتبارسنج‌های معتبر که شرکت ریپل آنها را انتخاب و سازمان‌دهی می‌کند.در حاضر ۳۵ اعتبارسنج در شبکه XRP وجود دارند که تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند که ۶ مورد از آنها متعلق به خود شرکت ریپل است.
ریپل برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها یک بستر نرم‌افزاری به‌نام RippleX را فراهم کرده است تا با آن بتوانند برنامه‌های خود را روی XRP بسازند. این پلتفرم شامل ابزارها و برنامه‌هایی برای تعامل با دفترکل XRP است.
تفاوت ریپل‌نت و XRP چیست؟
میدانیم که عملکرد شبکه سازمان‌محور ریپل (ریپل‌نت)، به ارز دیجیتال XRP وابسته نیست. طبق گزارش منتشر‌شده در وب‌سایت ریپل، مشتریان بانکی (از بانک مکزیکی سانتاندر (Santander) گرفته تا مؤسسه خدمات مالی PNC در امریکا) از سیستم «بلاک چین متمرکز بر بانکداری» ریپل‌نت برای تسویه‌حساب‌های حواله‌ای و مبادله ارزها استفاده کرده‌اند.این شرکت مدعی است که به ۶ قاره خدمات ارائه داده و ارزش کل تراکنش‌های مالی انجام‌شده توسط ریپل‌نت به نیم میلیارد دلار می‌رسد. در حال حاضر این خدمات بیش از ۵۵ کشور را در بر گرفته و ۱۲۰ جفت ارز ملی را پشتیبانی می‌کند.
تنها قابلیت ریپل‌نت ،سرویس «نقدینگی بر تقاضا» (On-Demand Liquidity) با نام سابق ایکس‌رپید، است که از ارز دیجیتال XRP استفاده می‌کند. این سرویس در حال حاضر در استرالیا، کشورهای منطقه یورو، ایالات متحده امریکا، مکزیک و فیلیپین در دسترس است.
بنابراین به یاد داشته باشید که در اغلب خدمات شرکت ریپل XRP هیچ کاربردی ندارد.
مقایسه XRP با بیت کوین
لازم به ذکر است که کوین‌های XRP را نمی‌توان استخراج (ماین) کرد، بلکه شرکت ریپل در ابتدای راه‌اندازی شبکه، کل موجودی XRP را تولید کرده است. این شرکت در فواصل زمانی برنامه‌ریزی‌شده، بخش‌هایی از آن را از حساب امانی خود خارج کرده و در بازار آزاد به فروش می‌رساند. در زمان نگارش این مقاله، از مجموع ۱۰۰ میلیارد کوین قابل‌عرضه، بیش از ۴۵ میلیارد XRP در گردش است.
XRP تمرکززدایی را فدای سرعت می‌کند. از آنجا که ریپل از سازوکار اجماع اثبات کار بیت کوین استفاده نمی‌کند، امنیت این شبکه به‌طرز قابل‌توجهی کمتر است اما از سوی دیگر سرعت پردازش تراکنش‌ها در این شبکه بسیار بالاست، زیرا مدیریت UNL اعتبارسنج‌ها بسیار متمرکز است. بنابراین این اعتبارسنج‌ها می‌توانند به‌سرعت به اجماع رسیده و داده‌ها را به اشتراک بگذارند.
هرکسی می‌تواند با اجرای نرم‌افزار بیت کوین، یک نود راه‌اندازی و در اجماع شبکه مشارکت کند. اما تنها نودهایی که شرکت ریپل آنها را تأیید کند (نودهای عضو UNL) اجازه دارند در اجماع XRP مشارکت کنند. به‌طور مشابه، اعتبارسنج‌های XRP به‌صورت بالقوه می‌توانند برای سانسور یک تراکنش با یکدیگر تبانی کنند. این درحالی است که سیستم اثبات کار بیت کوین، تبانی کردن نودها به‌منظور سانسورتراکنش‌ها را عملاً غیرممکن می‌کند.عرضه و مدیریت ارز دیجیتال XRP وابستگی بسیار زیادی به شرکت ریپل دارد و این وابستگی، خواه‌ناخواه حساسیت‌های زیادی را در میان نهادهای قانون‌گذار برمی‌انگیزد.در نهایت تمرکزگرایی XRP، آن را به یک شبکه مجوزمحور (Permissioned) تبدیل می‌کند که نسبت به بلاک‌چین‌های متن‌باز (همچون بیت کوین و اتریوم)، مقاومت کمتری دربرابر سانسور و تغییر دارد. اگر بخواهیم تفاوت‌های میان XRP و بیت کوین را به ساده‌ترین شکل ممکن بیان کنیم، چیزی شبیه به مقایسه یک «شرکت» و یک «اقتصاد» خواهد بود. شرکت ریپل، عرضه XRP را با نرخی ازپیشتعیینشده کنترل می‌کند و کمیته‌ای از ذی‌نفعان تأییدشده توسط ریپل هم تراکنش‌های شبکه را اعتبارسنجی می‌کنند. در حالی که عرضه بیت کوین، از طریق فرایند استخراج (یا ماینینگ) با نرخ ازپیشتعیینشده (توسط الگوریتم‌های ریاضی) انجام می‌شود و صنعت جهانی و غیرمتمرکز ماینینگ هم تراکنش‌های شبکه را پردازش می‌کند.
