زمانی که یک معامله انجام می‌شود، باید انتظار ۲ پیشامد را داشته باشید: یا سود می‌کنید یا ضرر!
بنا بر این تعریف فاصله بین به‌دست آوردن پول یا از دست دادن آن، نقطه سر به سر (Break-Even Point) نامیده می‌شود و از آن‌جایی که قیمت سر به سر حد میان سود و ضرر است، واکنش شما سرنوشت دارایی‌تان را تعیین می‌کند. اما مفهوم نقطه سر به سر چیست؟
نقطه سر به سر یکی از ابزارهای رایج و پرکاربرد در حسابداری و مدیریت کسب‌وکار است. اما بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران هم برای ترید و تحلیل تکنیکال بازار از آن استفاده می‌کنند. تحلیل قیمت سر به سر در فضای بلاکچین و کریپتوکارنسی هم کاربرد دارد. در این مقاله به این می‌پردازیم که نقطه سر به سر چیست و آنچه درباره آن باید بدانید را برایتان شرح میدهیم.
مفهوم نقطه سر به سر
اجازه بدهید برای اینکه بهتر متوجه شوید نقطه سر به سر چیست، با یک مثال شروع کنیم: فرض کنید که می‌خواهید به عنوان ماینر بیت کوین فعالیت کنید. ماینینگ یک شغل است؛ بنابراین باید ببینید هزینه‌های ثابت و متغیر شما چقدر است و به‌ازای چه میزان فعالیت سود یا ضرر خواهید کرد. وقتی هزینه‌های شما به شکلی باشد که نه سود کنید و نه ضرر، درآمد شما تنها هزینه‌هایتان را پوشش می‌دهد. بنابراین برای اینکه در نقطه سر به سری استخراج قرار بگیرید باید قیمت هر کوین با هزینه استخراج هر کوین برابر شود؛ یعنی نسبت قیمت ارز به هزینه استخراج برابر با ۱ باشد.
سه ارز دیجیتال را در نظر بگیرید؛ ارز اول به ارزش ۱۰ هزار دلار و ارز دوم با ۳۰۰۰ دلار و ارز سوم با قیمت ۶۰۰۰ دلار در بازار معامله می‌شود. با این فرض اینکه هزینه استخراج هر واحد از هر کدام برابر ۶۰۰۰ دلار باشد، نسبت قیمت به هزینه استخراج برای هر کدام از ارزها به صورت زیر محاسبه می‌شود:
ارز اول: ۱.۴ = ۶۰۰۰ ÷ ۱۰۰۰۰
ارز دوم: ۰.۵ = ۶۰۰۰ ÷ ۳۰۰۰
ارز سوم: ۱ = ۶۰۰۰ ÷ ۶۰۰۰
از آن‌جایی که این نسبت برای ارز اول بیش از ۱ است یعنی استخراج این ارز صرفه اقتصادی دارد و فرآیند ماینینگ با سود همراه است. در مورد ارز دوم، چون هزینه استخراج بیش از درآمد است، ماینر ضرر می‌کند و در ارز سوم، ماینر در نقطه سر به سر استخراج قرار دارد. برای محاسبه قیمت سر به سری در استخراج رمزارزهای مختلف می‌توانید از ماشین حساب ماینینگ میهن بلاکچین استفاده کنید.
به زبان ساده می‌توان نقطه سر به سر را این طور تعریف کرد:
زمانی که میزان هزینه‌ها و درآمد شما برابر می‌شود، در نقطه سر به سر قرار دارید. یعنی در این نقطه نه از سود خبری است و نه از زیان!
اینجا تعبیر دیگری هم به عنوان قیمت سر به سر (Break-Even Price) به قابل ارائه است. قیمت سر به سر یعنی: چه مقدار پول باید پرداخته شود یا چه مقدار دارایی باید فروخته شود تا هزینه‌ها پوشش داده شوند. پس شما به عنوان یک ماینر می‌توانید مطمئن شوید که عملیات ماینینگ شما سودآور خواهد بود یا نه. بنابراین باید هزینه‌‌ی برق، تجهیزات و تعمیرات و همچنین قیمت کنونی رمزارزی که می‌خواهید استخراج کنید را محاسبه کنید.
قیمت سر به سر یعنی چه؟
بگذارید با یک مثال از بازار سهام شروع کنیم:
تصور کنید که یک سرمایه‌گذار بخشی از سهام مایکروسافت را به ارزش ۱۱۰ دلار خریده است. این قیمت خرید، بافرض نادیده گرفتن هزینه‌های جانبی مثل مالیات و کارمزد معامله، الان نقطه سر به سری معامله این سرمایه‌گذار است. اگر قیمت سهام به بالای ۱۱۰ دلار افزایش پیدا کند، سرمایه‌گذار سود می‌کند و اگر ارزش سهام زیر ۱۱۰ دلار سقوط کند، این فرد ضرر کرده است. اما اگر قیمت دقیقاً روی ۱۱۰ دلار ثابت بماند، اصطلاحاً گفته می‌شود سرمایه‌گذار در نقطه سر به سری قرار دارد.
تریدرهای کریپتوکارنسی هم از نقطه سر به سر برای فهمیدن اینکه در چه نقطه‌ای قیمت دارایی دیجیتال با احتساب کارمزد، مالیات و سایر هزینه‌ها سر به سر خواهد شد، استفاده می‌کنند. اگر درآمد تریدر از هزینه‌های معامله بیشتر شود، او از این معامله سود می‌کند و در صورتی که درآمد هزینه‌های معامله را پوشش ندهد، معامله با ضرر مواجه می‌شود.
فرمول نقطه سر به سر
برای محاسبه‌ی قیمت سر به سر شدن، فرد معامله‌گر کل هزینه‌های معامله، اعم از کارمزد و مالیات را مدنظر قرار می‌دهد، با هدف اینکه بتواند از نقطه سر به سری عبور کرده و سود کند.
برای اینکه ببینید قیمت سر به سری ارزهای دیجیتال در بازار رمزارزها، چگونه محاسبه می‌شود به مثال محاسبه قیمت سر به سر در معاملات اسپات توجه کنید:
فرض کنید که قیمت یک رمزارز ۱۰۰ دلار است و تریدر برای خرید آن باید ۱۰ دلار کارمزد بپردازد. نقطه سر به سری این معامله برابر می‌شود با جمع ۱۰۰ دلار قیمت خرید و ۱۰ دلار کارمزد.
فرمول سر به سری در محاسبات مالی بازار مارجین و قرارداد آتی:
اگر قیمت یک رمزارز ۳۰۰ دلار باشد و تریدر تحلیل کند که ارزش آن در آینده افزایش پیدا می‌کند، باید پوزیشن لانگ باز کند. برای محاسبه Break-Even Point در پوزیشن لانگ (Long) از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:
قیمت سر به سر برای اختیار خرید (Long) = قیمت باز کردن پوزیشن لانگ + کارمزد
اگر قیمت ارز دیجیتالی ۴۰۰ دلار باشد و تریدر تحلیل کند که قیمت این رمزارز در آینده کاهش می‌یابد، می‌توان با باز کردن سفارش شورت آن را به فروش برساند. محاسبه قیمت سر به سری برای معاملات شورت (Short):
قیمت سر به سر برای اختیار فروش (Short) = قیمت باز کردن پوزیشن شورت – کارمزد
کاربرد Break-Even Point چیست؟
باید بدانید که معامله در Break-Even Point نه شکست است و نه پیروزی؛ بلکه دقیقاً همان قیمتی است که سود و زیان، هر دو برابر با صفر است.
در دنیای بلاکچین، تریدرهای رمزارز می‌توانند از تحلیل نقطه سر به سر شدن برای تشخیص وضعیت سود و زیان و تنظیم استراتژی‌های معاملاتی استفاده کنند. بنابراین نزدیک‌ترین مفهوم به آن، Breakeven Multiple است؛ یعنی قیمت یک دارایی یا کوین باید چقدر افزایش یابد تا به قیمت سر به سری خود برسد. بنابراین زمانی که قیمت لحظه‌ای یک ارز دیجیتال کمتر از قیمت خرید می‌شود؛ تریدر باید تا زمانی که قیمت مجدداً به میزانی افزایش یابد که به نقطه سر به سر معامله برسد، صبر کند. آن وقت می‌تواند پوزیشن خود را بدون سود یا ضرر ببندد.
مثلاً اگر یک تریدر یک رمزارز را به قیمت ۱۰ دلار خریده است و بعد از مدتی ارزش آن دارایی به ۵ دلار سقوط کرد، باید صبر کند تا قیمت آن ۲ برابر شود. تنها در این صورت ضرر جبران می‌شود و اصل سرمایه برمی‌گردد.
علاوه‌بر این موارد، تریدرها از قیمت سر به سر شدن برای فهمیدن اینکه چه زمانی معامله‌ی یک دارایی به ازای هزینه‌ها، کارمزد و مالیات سودآور می‌شود، استفاده می‌کند.
