شاید فکر کنید درک مفاهیم اقتصادی به اندازه ی دیگر موارد زندگیتان اهمیت زیادی ندارد ، اما باید بدانید که اقتصاد دارای ارزش بسیار زیادی است و با استفاده از این علم می توانید تصمیمات خود را بسنجید و در نتیجه مناسب ترین تصمیم را بگیرید . در ادامه به تعدادی از مفاهیم ابتدایی در حیطه ی اقتصاد که لازم است همه مصرف کنندگان از آن آگاه باشند ، می پردازیم .
۱. کمیاب بودن
همه شما با مفهوم کمیابی آشنا هستید . این مفهوم یکی از بنیادی‌ترین مفهوم در علم اقتصاد می باشد . خواسته‌های انسان‌ها محدودیتی ندارد ، اما روش‌های دستیابی به این خواسته‌ها محدود است ، بنابراین تصمیم گیری درست و مناسب ، دارای اهمیت بسیار زیادی است .
مثلا هر سال میزان معینی گندم بهره‌برداری می‌گردد ؛ قسمتی از این گندم برای تولید نان ، قسمت دیگرش برای تهیه ماءالشعیر و بخشی هم برای تولید غلات صبحانه استفاده می شود . به دلیل اندک بودن حجم محصول گندم ، فقط مقدار مشخصی از فرآورده‌های نام برده شده ، تولیدشان امکان پذیر است . تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه مقدار گندم برای تولید نان ، ماءالشعیر و یا غلات صبحانه مورد نیاز است ، بستگی به سیستم بازار دارد .
۲. عرضه و تقاضا
بازار بر اساس عرضه و تقاضا جلو میرود . به عنوان مثال ، محصولی نظیر ماءالشعیر را فرض کنید . تصور کنید که مردم ماءالشعیر بیشتری درخواست کنند ، این بدان معناست که تقاضا برای ماءالشعیر بالا می باشد .
بنابراین به دلیل بالا بودن تقاضا برای ماءالشعیر ، می‌توانید با تولید کردن بیشتر این محصول در عوض مثلاً آرد ، پول بیشتری به دست آورید . با بالا رفتن تولید ماءالشعیر از سوی شرکت‌های گوناگون ، پس از مدتی ، حجم ماءالشعیری که در بازار است ، افزایش یافته و قیمت آن کاهش می یابد . در این میان ، به خاطر کم شدن تقاضا برای آرد ، قیمت آن بالا میرود ، در نتیجه برای تولید آرد احتیاج است که تولید‌کنندگان گندم بیشتری بخرند .
این مثال به راحتی پروسه ی تعدیل بازار عرضه و تقاضا را شرح می دهد . اغلب بازار ، پاسخگوی وضعیت عرضه و تقاضا است و خیلی کم ریزش یا افزایش شدید قیمت در آن رخ می دهد یا حداقل بازار در آن دخالتی ندارد . در مرحله اول ، عرضه و تقاضا نشان دهنده ی آن است که به چه دلیل قیمت امسال یک محصول ، نسبت به سال گذشته نصف قیمت می باشد .
۳. هزینه و فایده
مفهوم هزینه و فایده ، بخش عظیمی از مفاهیم اقتصادی را که به توقعات و انتخاب‌های منطقی مرتبط است در بر‌می‌گیرد . در هر وضعیتی ، مردم تصمیمی را می‌گیرند که بتوانند بیشترین سود را از آن به دست آورند ، یا به عبارتی ، از نظر هزینه ، پایین ترین ضرر را متحمل شوند .
برگردیم به مثال ماءالشعیر .
در صورتی که تقاضا برای این محصول بالا باشد ، شرکت‌های تولید‌کننده ماءالشعیر در تمام دنیا ، کارکنان بیشتری را برای تولیدات بیشتر استخدام می کنند . ولی تنها زمانی این کار به صرفه است که قیمت ماءالشعیر و حجم فروش آن ، هزینه‌های اضافی مربوط به پرداخت حقوق کارکنان و مواد اولیه مورد نیاز برای تولید ماءالشعیر بیشتر را نیز پوشش دهد . بدین صورت ، مصرف‌کنندگان هم کمتر به طعم اهمیت می دهند و ماءالشعیری را می خرند که از نظر کیفیت و قیمت در بین بقیه ، بهترین باشد .
این مفهوم ، بیشتر از محدوده معاملات تجاری جلو رفته است . در دانشگاه‌ها ، دانشجویان از همان بدو ورود به دانشگاه ، هزینه و فایده را تحلیل و بررسی می کنند .
به طور مثال ، دانشجویان تلاش می‌کنند بیشتر روی درس‌هایی متمرکز شوند که از نظر آنها دارای اهمیت بیشتری هستند و همراه با آن ، وقت و انرژی کمتری را برای شرکت و یا مطالعه درس‌های بی‌اهمیت‌تر بگذارند .
با وجود این که معمولا افراد نگرشی عقلانی در مورد مسائل اطرافشان دارند ، عوامل خارجی گوناگونی وجود دارد که می‌تواند در منطق آنها تاثیرگذار باشد .
برخی از این روش‌ها برای تبلیغ کردن بلیت‌های بخت‌آزمایی مورد استفاده قرار می گیرند . مثلا شرکت‌های تبلیغاتی با نشان دادن زن و شوهری روی کشتی تفریحی‌یشان ، شما را ترغیب می‌کنند تا خودتان را جای آنها فرض کنید و این فرصت را برای خودتان نیز ایجاد کنید . با استفاده از این روش ، قسمت مربوط به عواطف ، در مغزتان تحریک و موجب می شود تصمیمات نادرست بگیرید .
پس امکان دارد هزینه و فایده ، همیشه موجب گرفتن تصمیمات درست و عقلانی نگردد . اما این دو در بیشتر موارد ، بیشترین تاثیر را در تصمیم‌گیری‌های ما دارند . آدام اسمیت ، پدر اقتصاد ، تعداد زیادی از تئوری‌های پیشرو خود را مطابق تحلیل هزینه و فایده عرضه کرده است . این تئوری‌ها ، ترویج تجارت آزاد در دوره‌ای است که بیشتر سود‌های تجاری را دولت‌ها تحت کنترل دارند .
۴. انگیزه‌ها
همه چیز بسته به انگیزه‌ها می باشد . انگیزه قسمتی از مفهوم هزینه و فایده و همینطور توقعات منطقی را تشکیل می دهد ، به همین خاطر ارزش بررسی کردن را دارد . انگیزه می‌تواند هم مفید واقع شود هم مضر . اگر مانند یک والد یا معلم ، وظیفه نظارت و سرپرستی بر‌عهده شما باشد ، ممکن است که انگیزه‌های شما با آنچه که می خواهید به آن دست یابید ، در یک مسیر قرار نگیرد . هنگامی که انگیزه با اهداف سازمانی هماهنگ باشد ، نتایج شگفت انگیزی به دنبال دارد .
برخی مواقع انگیزه به حدی تاثیرگذار است که در خیلی از شرکت‌ها و موسسات آن را آموزش می دهند . با این حال ، در مواردی که معیار‌های انگیزه با هدف اصلی برابر نباشد ، شاید نتیجه ی بسیار بدی را پیش رو داشته باشد .
تمامی مفاهیم را در کنار یکدیگر بگذارید .
کمیاب بودن ، موضوع اصلی همه ی مباحث اقتصادی می باشد . این امر موجب گردیده بعضی ها اقتصاد را دانشی ملالت‌آور بدانند ، اما در حقیقت می بایست قبل از ورود به هر کاری ، تصمیمات درست گرفته شود . این تصمیمات مطابق بررسی مفهوم هزینه و فایده اتخاذ می شود ، که در نتیجه آن بازاری پویا و رو به جلو ، پیش رو خواهیم داشت . در یک بازار پویا نیز عرضه و تقاضا روی تصمیمات تاثیرگذار می باشد .
در بحث اقتصاد ، معنی کمیابی این است که تصمیمات باید بر اساس انگیزه‌های ما و هزینه و فایده‌ای که در مراحل گوناگون کار وجود دارد ، اتخاذ شود . بررسی این مفاهیم جزو ملزومات علم اقتصاد است ، و موضوعات دیگری از جمله مقایسه مزیت ، روحیه کار آفرینی و حاشیه سود را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد . دنیای اقتصاد پر از تئوری‌ها ، قوانین و مفاهیمی است که در تصمیم‌گیری‌ها نقش مهمی دارد .
کلام پایانی
هدف از این مفاهیم این نیست که عکس العمل افراد در رابطه با مسائل اقتصادی را به الگو‌های از قبل معین شده تبدیل نماید . هدف اصلی ، شناختن الگو‌هایی می باشد که میلیارد‌ها انسان ، در طول سال‌ها مطابق آن تصمیم‌گیری نمودند . امکان دارد آشنایی شما با همچین مفاهیمی ، تاثیر بسیار بزرگی در جهان نداشته باشد ، اما بی تردید جوابگوی تعداد زیادی از سوالات اقتصادی شما خواهد بود .
