در ابتدا میتوان گفت تسهیل در تراکنش‌های مالی بین‌المللی هدف هر دو پلتفرم ریپل و استلار است.
شبکه‌های بلاک چین ریپل و استلار هر دو می‌خواهند باروشی متفاوت سیستم‌های پرداخت جهانی را متحول کنند.ریپل همکاری نزدیکی با بانک‌ها و موسسات مالی دارد، در حالی که استلار بسیار مردمی‌تر عمل می‌کند.هر دو رمز ارز XRP و XLM بسیار محبوب هستند وطرفداران رمز ارزها مدام شباهت‌ها و تفاوت‌های بلاک چین‌های این دو پلتفرم را با هم مقایسه می‌کنند، تا ببینند کدام یک از آنها بهتر عمل می‌کند.
مقایسه دو ارز دیجیتال XRP و XLM
قبل از هر چیز خوب است که تاریخچه این دو پلتفرم را بدانیم؛ یکی از مهره‌های اصلی جنبش کریپتو یعنی Jed McCaleb، بنیانگذار صرافی متمرکز Mt. Gox است که اولین صرافی بیت کوین در دنیا بود و بیش از ۷۰ درصد معاملات بیت کوین در آنجا انجام می‌شد. اما در فوریه ۲۰۱۴، این صرافی هک شد و ۸۵۰ هزار بیت کوین (با قیمت ۵۵۰ دلار در آن زمان) در مجموع به ارزش ۴۵۰ میلیون دلار از داراییهای مشتریان از بین رفت. ارزش این مقدار بیت کوین، امروز معادل ۹,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار است!
در تاریخ ارزهای رمزنگاری شده، هک شدن صرافی MT. Gox یک فاجعه محسوب می‌شود. در این صرافی و در روزهای اوج خود، بیش از مجموع تمام صرافی‌های امروزی معامله انجام می‌شد. پس از Mt. Gox، مک کِیلِب شروع به کار بر روی یک شبکه کریپتویی کرد که وابسته به تجهیزات ماینینگ و صرف انرژی زیاد نباشد. این شبکه، ریپل نام گذاری شد. اما عدم توافق بین McCaleb و دیگر اعضای تیم ریپل، باعث شد که او از این تیم جدا شود در سال ۲۰۱۴، مک کیلب به همراه جویس کیم (Joyce Kim) استلار را بنیان گذاری کرد.
پس تنها ماموریت ریپل و استلار شبیه به هم نیست؛ بلکه سازنده آنها نیز شبیه است!
ریپل چیست؟
همانطور که میدانید ریپل در سال ۲۰۱۲ توسط دو برنامه نویس به نام‌های Jed McCaleb و Chris Larsen بنیانگذاری شد. توکن ریپل XRP نام دارد. ایده پشت شبکه بلاک چین Ripple این است که به بانک‌ها خدمات انتقال پول به صورت لحظه‌ای و تقریبا بدون هزینه را ارائه دهد.
با این که بازار هدف ریپل بانک‌ها هستند، اما کاربران زیادی نیز از توکن XRP استفاده می‌کنند.
ریپل مبتنی بر تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (DLT) است که برای انتقال پول به صورت بین مرزی، نیاز به شخص ثالث را از بین می‌برد و هزینه‌ها و زمان انجام انتقالات را نیز کاهش می‌دهد.
استلار چیست؟
یکی از بنیانگذاران ریپل یعنی Jed McCaleb، استلار را در سال ۲۰۱۴ بنا کرده است. استلار از این جهت که ارسال و دریافت سریع دارایی‌ها را ممکن می‌سازد شبیه ریپل است. کدهای استلار نیز شبیه به ریپل هستند. تفاوت بین این دو، در بازار هدف آنهاست. توکن XLM استلار برای اقشار متوسط جامعه طراحی شده، اما بانک‌ها نیز می‌توانند از آن استفاده کنند. تمرکز Stellar بر روی مردم کشورهای فقیر و کمتر توسعه یافته است، تا آنها بتوانند تقریبا به صورت آنی و ارزان، با اقتصاد جهانی ارتباط داشته باشند. پروتکل استلار به این صورت کار می‌کند که: ابتدا پول فیات فرستنده تراکنش را به XLR تبدیل می‌کند و سپس این XLR را تبدیل به ارز شخص گیرنده می‌کند و به او ارسال می‌کند.
تفاوت‌های بین این دو رمز ارز به طور خلاصه:
- هدف
- توزیع توکن‌ها
- الگوریتم اجماع
- بزرگ بودن سازمان‌ها
- طبیعت تورمی و غیرتورمی بودن توکن‌ها
شباهت‌های این دو به قدری زیاد است، که برخی فکر می‌کنند چرا به هر دوی آنها نیاز داریم؟! اما به هر حال، هر دوی آنها:
- مبتنی بر تکنولوژی دفتر کل توزیع شده هستند.
- نودهای خصوصی دارند و اجازه ماینینگ ندارند.
- تراکنش‌های تقریبا رایگان و سریع را ارائه می‌دهند، که برای انتقال پول و پرداخت‌های بین المللی ایده آل هستند.
صرف نظر از شباهت‌های استلار و ریپل ، آنها به قدری تفاوت دارند که به هر دوی آنها نیاز داشته باشیم. بزرگ‌ترین تفاوت‌های آنها، هدف و بازار هدف است. هدف استلار خدمات رسانی بانکی به مردم سراسر جهان، به خصوص مردم کشورهای فقیر و کمتر توسعه یافته است. در حقیقت استلار خود را “نه برای سود” می‌نامد؛ چون هدف آن بیشتر کمک به مردم است تا پول در آوردن. اما در مقابل، هدف ریپل مخصوص خدمات بانکی است؛ یک بازار عظیم با پتانسیل‌های سودآوری بسیار زیاد. ریپل و استلار از دو الگوریتم اجماع متفاوت استفاده می‌کنند. ریپل از RPCA و استلار از SCP.
جالب است اشاره کنیم که ریپل سازمان بزرگ‌تری است و سرمایه بیشتری دارد. این به خاطر بازار هدف بزرگ‌تری است که ریپل انتخاب کرده. اما استلار کوچک‌تر است و تیم باتجربه‌تری دارد و بازاریابی آن به اندازه ریپل گسترده نبوده است.
همچنین توکن‌های XLM تورمی، و توکن‌های XRP ضد تورمی هستند. به این معنی که عرضه آنها به نوبت افزایش و کاهش می‌یابد. در نهایت، ریپل متمرکزتر از استلار است، اما هر دوی آنها غیرمتمرکزتر از ارزهای سنتی هستند. همچنین
الگوریتم اجماع شبکه ریپل
قبل از این که بفهمیم الگوریتم اجماع ریپل چگونه کار می‌کند، مواردی هستند که باید با آنها آشنا باشید:
- سرور (Server): هر چیزی که نرم افزار سرور ریپل را اجرا می‌کند و در پروسه اجماع مشارکت می‌کند، یک سرور نامیده می‌شود.
- لیست نودهای منحصر به فرد (UNL): مجموعه‌ای از سرورهای دیگری است که توسط هر سرور نگهداری می‌شوند. اعضای UNL یک سرور، مسئول رای دهی و تعیین اجماع هستند.
اکنون ببینیم که الگوریتم اجماع RPCA چگونه کار می‌کند:
- در ابتدای پروسه اجماع، هر سرور تمام تراکنش‌های موجود را دریافت می‌کند. این تراکنش‌ها می‌توانند جدید باشند، می‌توانند از دوره قبلی باقی مانده باشند، و یا قبلا تعداد تاییدیه‌های لازم را نگرفته باشند.
- سپس سرور اصلی این تراکنش‌ها را در بین تمام سرورهای داخل UNL ارسال می‌کند. اعضای UNL می‌توانند درباره معتبر بودن یا نبودن هر تراکنش رای دهند.
- زمانی که حداقل ۸۰ درصد اعضای UNL با معتبر بودن یک تراکنش موافق بودند، این تراکنش در دفتر کل اضافه می‌شود.
این الگوریتم اجماع (RPCA) بسیار سریع است و قادر به تایید ۱۵۰۰ تراکنش در ثانیه است.
اما با این وجود، برخی از صاحب نظران این عرصه اعتقاد دارند که الگوریتم RPCA تنها می‌تواند ۲ مورد از ۳ مورد زیر را همزمان داشته باشد؛ البته برخی از این صاحب نظران می‌گویند که الگوریتم اجماع ریپل ، امنیت را فدای دو مورد دیگر می‌کند.
- امنیت
- پایان تضمین شده
- مقاومت در برابر خطا
الگوریتم اجماع استلار(SCP) چیست؟
استلار در ابتدای شروع به کار خود، از الگوریتم اجماع ریپل یعنی RPCA استفاده می‌کرد؛ اما بعدها پروتکل اجماع خود با نام SCP را به وجود آورد. این پروتکل روشی برای به اجماع رسیدن، بدون تکیه بر سیستمی است که تراکنش‌های مالی را با دقت ثبت و ذخیره می‌کند.
SCPیک پروتکل است که تضمین می‌کند تنها نودهای خوش رفتار می‌توانند شبکه را تایید کنند. در زمینه تفکیک نودهای بدرفتار، پروتکل SCP از پیش رفتن شبکه جلوگیری می‌کند، تا زمانی که اجماع صورت بگیرد.
این پروتکل دارای ۴ مشخصه است:
- کنترل غیرمتمرکز
- تاخیر کم
- اعتماد منعطف
- امنیت همگام
این الگوریتم اجازه می‌دهد تا اجماع به صورت غیرمتمرکز و محاسبه شبکه‌ای بدون رهبر انجام شود. شبکه پرداخت استلار از SCP استفاده می‌کند تا اطلاعاتی ثابت از تاریخچه تراکنش‌های شبکه را برای تمام مشارکت کنندگان ارائه دهد.
زمانی که درباره حواله‌های بین مرزی صحبت می‌کنیم، دو مسئله پیش می‌آید:
- هزینه‌های بالا
- پروسه طولانی مدت انجام پرداخت
ریپل با هدف حل هزاران مشکلی که در پرداخت‌های بین مرزی وجود داشت، ایجاد شد.این مشکلات بر اثر پروسه‌های ناکارآمد بانک‌ها و موسسات مالی به وجود می‌آید. این‌ها هر کدام درصدی کارمزد برای خود بر می‌دارند و در نهایت به علت گردش پول در بین تمام آنها، زمانی طولانی به هدر می‌رود. ریپل با هدف حل این مشکلات پا به میدان گذاشت تا بتواند انجام تراکنش‌های بین موسسات مالی را بدون وجود واسطه انجام دهد.
اما در مورد استلار باید گفت که هدف اصلی آن، فراهم کردن انتقال سریع و ارزان پول برای مردم عادی به سراسر دنیاست؛ حتی برای کسانی که حساب بانکی ندارند.موسسات مالی و بانک‌ها می‌توانند از تکنولوژی استلار برای خدمات پرداخت بین مرزی استفاده کنند، اما بنیاد استلار به صورت واضح و شفاف اعلام کرده که هدف آنها، متصل کردن مردم به خدمات مالی ارزان قیمت است.
این شبکه‌ها با کجا همکاری دارند؟
ریپل با موسسات مالی مختلفی در سراسر دنیا همکاری می‌کند. موسساتی مثل Western Union، Accenture، American Express، MoneyGram، Oman-Based Bank of Dohfar، Euro Exim Bank، SBI Group، بانک ملی کویت و Akbank ترکیه.
اما استلار کمی کمتر مورد توجه قرار گرفته بود؛ تا زمانی که با غول تکنولوژی یعنی IBM شروع به همکاری کرد. این پروژه، استلار را به رقیبی قدرتمند در زمینه خدمات پرداخت تبدیل کرد.
بازار هدف کجاست؟
درخصوص خدمات بانکی، در دنیا حدود ۱.۷ میلیارد انسان از این خدمات محروم هستند. یعنی یک ششم جمعیت جهان به خدماتی مثل حساب بانکی، وام و اعتبار دسترسی ندارند .در حالی که سیستم بانکی ناکارآمد کنونی سعی در جذب این افراد به سمت خود است، استلار می‌خواهد تمام این‌ها را کنار زده و با استفاده از بلاک چین، خدمات بانکی را برای این افراد ارائه کند.
از جمله دیگرمزایای دیگری که استلار برای افراد محروم از خدمات بانکی دارد، شامل توانایی ارسال پول به صورت سریع و ارزان، حتی به صورت بین مرزی است. این به خصوص برای افرادی که در یک کشور دیگر زندگی و کار می‌کنند و می‌خواهند درآمد خود را برای خانواده خود در یک کشور دیگر ارسال کنند، بسیار مفید است؛ زیرا هزینه ارسال پول از طریق سرویس‌های سنتی مثل Western Union بسیار سنگین است.
استلار همچنین به کاربران اجازه تبدیل داراییهای خود را بر روی شبکه می‌دهد . این تبدیل در دنیای سنتی بسیار هزینه‌بر است و کسانی که پول خود را به یک ارز خارجی تبدیل کرده‌اند، این هزینه سنگین را تجربه کرده‌اند.
ازسوی دیگر، با این که ریپل نیز پرداخت‌های بین مرزی سریع و ارزان را ارائه می‌کند، هدف آن افراد محروم از خدمات بانکی نیستند؛ بلکه خودِ بانک‌ها هستند.
با این توضیحات میتوانیم به این نتیجه برسیم که اگر ریپل بتواند کارمزدها و زمان انتظار را کم کند یا حتی از بین ببرد، بُرد بزرگی هم برای بانک‌ها و هم برای ریپل خواهد بود.
مقایسه عملکرد XRP و XLM
زمانی که بحث عملکرد بین ریپل و استلار به میان می‌آید، باید گفت که استلار عملکرد بهتری دارد.
در حالی که ریپل بر روی پرداخت‌های بین المللی ارزان و سریع تمرکز دارد، استلار علاوه بر این‌ها به کاربران اجازه می‌دهد که دارایی‌هایشان را به یک دارایی دیگر که مبتنی بر شبکه استلار است تبدیل کنند. اما درباره ریپل، شما باید XRP را در جای دیگری ببرید و به یک دارایی دیگر تبدیل کنید.
همچنین استلار از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند. یعنی XLM تنها یک پول نیست؛ بلکه یک پول برنامه پذیر است. مثلا با استفاده از قراردادهای هوشمند XLM، شما می‌توانید عرضه اولیه کوین (ICO) مخصوص خود را بسازید و آن را به فروش برسانید.
این نوع عملکرد، ارزش بسیار بیشتری به شبکه می‌دهد؛ درست مثل اتریوم. بسیاری از محبوب‌ترین پلتفرم‌های ICO در سال ۲۰۱۷ که انفجار قیمتی در آنها اتفاق افتاد، مبتنی بر بلاک چین اتریوم بودند.
عدم تمرکز
یک فاکتور مهم دیگر برای مقایسه ریپل و استلار ، سطح عدم تمرکز آنهاست. استلار به همه اجازه می‌دهد که در پروسه اجماع شرکت کنند اما ریپل تنها تعدادی از افراد یا سازمان‌ها را برای مشارکت در اجماع یا توافقات و تایید تراکنش‌ها می‌پذیرد.
به علاوه، پس از این که Jed McCaleb از ریپل رفت و این شرکت توکن‌های XRP او را فریز کرد و اجازه برداشت به او نداد، ریپل چهره زشتی پیدا کرد. با این که این قضیه بعدها درست شد، اما این قضیه نتوانست عقیده مردم را عوض کند. چون نشان داد که ریپل می‌تواند هر کسی را که می‌خواهد، سانسور کند. اما عدم تمرکز استلار ، بیشتر به اصول اولیه غیر متمرکز بودن رمز ارزها نزدیک است.
توزیع توکن‌ها
زمانی که در سطح فنی به این قضیه نگاه کنیم، توزیع هر دو توکن تقریبا به صورت متمرکز انجام می‌شود.
البته ریپل به صورت متمرکزتری توزیع توکن‌ها را انجام می‌دهد؛ ریپل تقریبا ۶۰ درصد توکن‌های XRP را خودش توزیع می‌کند. استلار نیز مشکلات توزیع خودش را دارد؛ در گذشته تقریبا ۸۵ درصد توکن XLM در گردش توسط استلار توزیع می‌شد؛ اما این موضوع تا حد زیادی پس از ارتقاهایی که در این رمز ارز انجام شد، یعنی از زمانی که استلار توکن‌های XLM را می‌سوزاند و یا آنها را به یک حساب بلااستفاده انتقال می‌داد، حل شد. یعنی بیش از ۵۵ میلیارد توکن XLM که حدود ۴.۷ میلیارد دلار در آن زمان ارزش داشتند، از چرخه خارج شدند.
البته هنوز هم استلار کنترل تقریبا ۳۰ میلیارد از ۱۰۰ میلیارد توکن XLM ایجاد شده (تقریبا ۳۰ درصد از کل توکن در چرخه) را کنترل می‌کند. این شامل تمام عملکردهای استلار، برنامه‌ها و همکاری‌های آن است. با این وجود، هنوز هم این مقدار کنترل از ریپل خیلی بهتر است؛ زیرا ریپل بخش اعظمی از توکن‌های در گردش را کنترل می‌کند.
تورم
آخرین نکته که درمقایسه بین ریپل و استلار میتوان به آن توجه کرد، تورم است. مقدار عرضه کل ریپل ثابت است؛ در حالی که استلار سالیانه ۱ درصد تورم دارد.به علاوه، ریپل تمام کارمزدهای تراکنش‌ها را می‌سوزاند.
بنابراین میتوان گفت که ریپل ضدتورمی است. یعنی عرضه کل آن هر از گاهی کاهش می‌یابد.
اما عرضه کل استلار در طی زمان افزایش می‌یابد. پس میتوان گفت که استلار یک توکن تورمی است.
در مجموع، اگر از لحاظ قیمتی به این دو توکن نگاه کنیم، ریپل برنده این مسابقه است.
اگر ما تئوری اقتصادی عرضه و تقاضا را در نظر بگیریم، به این نتیجه می‌رسیم که عرضه توکن XRP کاهش می‌یابد و این توکن کمیاب‌تر و ارزشمندتر می‌شود (البته ما فرض را بر این می‌گیریم که تقاضا برای آن ثابت بماند). اما استلار برعکس ریپل است؛ افزایش عرضه توکن XLM، فشار فروش را بر روی آن ایجاد می‌کند و در نتیجه، ارزش آن کاهش می‌یابد.
سخن آخر:
هدف ریپل و استلار، ایجاد سهولت در پرداخت‌های بین مرزی است. ریپل دو سال زودتر از استلار تاسیس شده و هدف آن بانک‌ها هستند و استلار نیز افراد محروم از خدمات بانکی را هدف گرفته است.
در کل ، با مقایسه استلار و ریپل متوجه می‌شویم که هر دو، دارایی‌هایی هستند که شباهت‌های فراوانی دارند. اما در برخی موارد ریپل از استلار بهتر است و بالعکس. در زمینه‌های عملکرد، عدم تمرکز و توزیع توکن‌ها، استلار عملکرد بهتری دارد و در زمینه تیم و ضدتورمی بودن، ریپل از استلار بهتر عمل می‌کند. به نظر می‌رسد که هر دو دارایی نقش‌های مهمی در آینده دنیا بازی می‌کنند و نمی‌توان گفت کدام یک از آنها برنده این مسابقه است؛ ریپل به همکاری با بانک‌ها و راه حل‌های روش‌های پرداخت بین مرزی ادامه خواهد داد و استلار نیز با کمک به مردمی که از خدمات بانکداری و پرداخت‌های بین مرزی محروم‌اند، رسالت خود را انجام خواهد
