تقسیم بندی صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال به دو صورت کلی متمرکز (centralized) و غیرمتمرکز (decentralized) می باشد .
عده ای بر این باور هستند که بزرگترین تهدید برای ارزهای دیجیتال نوسانات قیمت نیست ، آنها این تهدید را وجود صرافی‌های متمرکز و انجام دادن بالغ بر ۹۹٪ معاملات در این صرافی‌های بزرگ می دانند .
زیرا در اصل دلیل به وجود آمدن ارزهای دیجیتال و بیت کوین این بود که انجام مبادلات و تبدیل آنها بدون وجود واسطه و به شکل همتا به همتا صورت گیرد .
با وجود اینکه در حال حاضر ، این چشم‌انداز هنوز تحقق نیافته است و بخش بزرگی از معاملات ارزهای دیجیتال بر روی صرافی‌های متمرکز نظیر بایننس ، کراکن ، kucoin و… انجام می‌گردد ، می بینیم که این روند در حال تغییر می باشد و همچنین شاهد توسعه ی صرافی‌های غیرمتمرکز جدیدی نیز می باشیم .
در ادامه این مقاله می خواهیم یکی از اولین پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز با نام idex.market را مورد بررسی قرار دهیم .
IDEX چیست ؟
اولین پلتفرم معاملاتی غیرمتمرکز IDEX می باشد که بر اساس اتریوم کار می کند که با استفاده از قراردادهای هوشمند ، مبادلات ارز اتریوم و توکن‌های شبکه اتریوم را امکان پذیر کرده است .
هم اکنون IDEX ، پیشرفته‌ترین پلتفرم معاملاتی غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم نیز به حساب می آید و قابلیت هایی همانند سفارش محدود (limit order) ، سفارش بازار (market order) ، لغو نمودن سفارشات بدون پرداخت GAS و توانایی انجام چندین سفارش به طور همزمان را دارد .
این را بدانید که IDEX در دسته پلتفرم‌های معاملاتی قرار می‌گیرد و کاربرد اصلی آن ، انجام معاملات پشت سر هم است ، با این وجود ، این پلتفرم برای زمان هایی که می خواهید تبدیل یک توکن به توکن دیگر را انجام دهید و قصد ندارید که معاملات زیادی انجام دهید ، هم گزینه ی خوبی است .
روش کار IDEX به چه صورت است ؟
پلتفرم IDEX ، حاوی قراردادهای هوشمند ، یک موتور معاملاتی و یک پردازش‌کننده تراکنش‌ها می باشد . مسئولیت قراردادهای هوشمند ، حفظ دارایی‌های دیجیتال و اجرا کردن آنها و تسویه معاملات می باشد .
همه ی معاملات در پلتفرم IDEX به وسیله ی کلید خصوصی کاربر مورد تایید قرار می گیرد . با این وجود ، بر عکس بقیه ی صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی غیرمتمرکز دیگر ، طراحی قرارداد هوشمند در IDEX به صورتی است که فقط خود پلتفرم IDEX قادر است معاملاتی که امضا شده است را در اتریوم به ثبت برساند .
این خصوصیت ، این توانایی را به IDEX می دهد که انجام تراکنش‌ها را تحت کنترل بگیرد و عمل معاملات را از تسویه حساب نهایی سوا کند .
امنیت موجودی
هر شخص می تواند موجودی ارزی را که وارد این پلتفرم می کند ، کنترل کند . IDEX قادر نیست موجودی شخص را برداشت نماید و نمی تواند هیچ معامله ای با آن انجام دهد و هر تراکنشی که صورت گیرد کاملا در کنترل کاربر می باشد .
تنها هنگامی که کاربر انجام یک تراکنش را مورد تایید قرار دهد ، پلتفرم IDEX تراکنش‌هایی که درخواست شده است را انجام می دهد .
در خصوص برداشت ارز ، به دلیل اینکه تنها کلیدهای IDEX اجازه دارند که تراکنش‌های برداشت را ثبت کنند ، این پلتفرم قابلیتی را ایجاد نموده که تا بعد از یک مدت زمان مشخص ، اگر قرارداد غیرفعال بود ، کاربران بتوانند مبالغ خود را از قراردادهای هوشمند برداشت نمایند .
پس حتی در صورتی که سرورهای IDEX به دلایل مختلف ، قابل دسترس نبودند ، برداشت موجودی ارز امکان پذیر خواهد بود. جالب است بدانید مبالغ موجودی ارز در قراردادهای هوشمند در خود سایت ذخیره نمی شوند بلکه ای ذخیره در اتریوم صورت می گیرد .
حفظ و نگهداری کلید خصوصی کاربر
برای اینکه با سایت IDEX کار کنید باید کیف پول Metamask را نصب کنید و آن را باز (unlock) کنید . با اینکار ، کلید خصوصی کاربر به شکل رمزنگاری شده در حافظه مرورگر نگهداری می‌شود و دسترسی پلتفرم IDEX به آن ممکن نیست . فقط هنگامی که فرد احتیاج به امضای یک تراکنش دارد ، دسترسی به کلید خصوصی کیف پول نیاز خواهد بود . برای امنیت کاربر ، کلید خصوصی هرگز به خارج از دستگاه کاربر انتقال داده نمی‌شود .
زمانی که کاربر مرورگر را می‌بندد یا از کیف پول metamask ، خارج می‌شود (sign out) ، کلید خصوصی که در حافظه مرورگر ذخیره شده از بین می‌رود .
پروسه انجام معاملات در IDEX
جدای از مباحث فنی ، انجام معاملات در پلتفرم IDEX با پلتفرم‌های معاملاتی متمرکز دیگر نظیر بایننس اندکی متفاوت است . پیش از آنکه بتوانید از سایت IDEX برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال استفاده نمایید ، باید افزونه Metamask که یک کیف پول اتریوم می باشد را روی مرورگر خود نصب کرده باشید . پس از نصب افزونه و ساخت کیف پول جدید و منتقل کردن مبالغ مورد نیاز برای خرید و فروش یا تبدیل ارز به آن کیف پول ، وارد سایت idex.market می‌شوید . پس از آنکه وارد سایت IDEX شدید ، روی کیف پول متامسک کلیک می کنید و با وارد نمودن رمز ، کیف پول خود را Unlock می‌کنید . بعد از اینکه کیف پول را Unlock کردید ، مقداری ارز به موجودی سایت منتقل می کنید تا بتوانید آن را به بقیه ی ارزها تبدیل نمایید . برای اینکار باید روی منوی BALANCES < FULL BALANCES کلیک کنید . بعد از وارد شدن به صفحه My Balances ، روبروی ارزی که می خواهید به سایت وارد کنید ، روی دکمه Deposit کلیک نمایید . مثلا اگر می خواهید با وارد نمودن اتریوم به سایت IDEX ، یک توکن دیگر را بخرید ، می بایست مقابل نماد ETH روی دکمه Deposit کلیک کنید . بعد از انجام اینکار ، صفحه‌ای باز می گردد که می‌توانید مقدار اتریوم مورد نظرتان را برای ورود به سایت و میزان GAS را مشخص کنید .
در بخش Amount to send می بایست مقدار ارزی که می خواهید وارد سایت نمایید ، وارد کنید . با کلیک بر روی Send entire balance ، تمام موجودی ارز موردنظر در بخش Amount قرار خواهد گرفت .
با تنظیم Gas Price می‌توانید کارمزد تراکنش را کم یا زیاد کنید اما معمولا این مقدار روی عددی مناسب قرار دارد و احتیاجی نیست که به آن دست بزنید . بعد از کلیک روی دکمه Deposit ، یک تاییدیه دیگر با کلیک روی دکمه Confirm از جانب شما صورت می گیرد .
پس از کلیک روی Confirm یک عدد ۱ روی آیکون کیف پول Metamask نشان داده می شود و نمایانگر این است که باید تراکنش را در کیف پول خود امضا کنید . با کلیک روی دکمه Confirm ، تراکنش تایید می‌گردد . پس از کلیک روی Confirm ، آی دی تراکنش را خواهید دید . چند دقیقه زمان می برد تا تراکنش در شبکه اتریوم مورد تایید قرار گیرد و موجودی شما در سایت IDEX افزایش پیدا کند .
پس از اضافه شدن موجودی در IDEX ، می‌توانید با کلیک روی منوی TRADE وارد بخش معاملات شوید . در فیلد معاملات ، باید جفت ارز دلخواهتان را بیابید . به عنوان مثال اگر اتریوم وارد سایت کرده‌اید و می خواهید توکن KWATT بخرید ، باید نماد KWATT را در بخش جستجو وارد نمایید .
با کلیک روی نماد ارز ، صفحه معاملات مخصوص آن ارز باز می‌گردد .
با انتخاب گزینه Limit Order می‌توانید سفارشات خرید یا فروش را در قیمت دلخواه خود ثبت کنید ولی اگر گزینه Market Order را انتخاب کنید ، سفارش شما در قیمت بازار انجام می‌شود و نیازی به وارد کردن قیمت نخواهید داشت .
نکته : می‌توانید در فهرست سفارشات ، روی بالاترین سفارش کلیک کنید تا جزییات قیمت و مقدار آن ، برابر با قیمت سفارش و موجودی شما در فرم سفارش پر شود .
پس از وارد نمودن جزییات سفارش و کلیک روی دکمه Buy یا Sell ، می بایست تراکنش را در کیف پول Metamask تایید نمایید . برای این کار ، روی آیکون کیف پول کلیک کرده و دکمه Sign را بزنید . بعد از کلیک روی SIGN ، سفارش شما انجام خواهد شد .
نکته: اگر با کلیک روی یک سفارش ، جزییات آن را وارد فرم سفارش نمودید و بعد از کلیک روی دکمه Sign با خطای Order No longer available رو به رو شدید ، باید دوباره امتحان کنید .
سریعترین راه برای خرید و فروش ارز ، ارسال سفارش Market Order می باشد ، اما امکان دارد قیمت آن بهترین قیمت ممکن نباشد .
پس از پایان یافتن خرید و فروش ، برای اینکه ارز را برداشت کنید باید به صفحه Balances بروید و با کلیک روی دکمه Withdraw ، اقدام به برداشت ارز خود از این پلتفرم کنید .
پروسه ی برداشت ارز نیز همانند سایر تراکنش‌ها ، احتیاج به تایید شما در کیف پول Metamask دارد (بعد از اینکه درخواست شما ثبت شد ، برداشت صورت می گیرد ، باید روی آیکون کیف پول کلیک کرده و تراکنش را تایید کنید) .
کارمزد معالات در IDEX
این پلتفرم کارمزد بالایی ندارد . افرادی که سفارش خرید یا فروش خود را به شکل Limit order به ثبت می‌رسانند تا در فهرست سفارشات قرار گیرد با نام Market maker در سایت شناخته می‌شوند . کارمزد معاملات برای این افراد ، 0.1 درصد از مقدار معامله می باشد .
افرادی که سفارشات ثبت شده را به طور مستقیم می خرند (از طریق Market Order و یا وارد کردن رقم دقیق سفارش) و سفارش آنها در فهرست قرار نمی‌گیرد ، 0.2 درصد کارمزد پرداخت می‌کنند .
نکات کلیدی
ایرانیان اجازه ی استفاده از این پلتفرم را ندارند مگر اینکه آی پی خود را تغییر دهند .
کار کردن با این سایت اندکی زمان‌بر و سخت تر از پلتفرم‌های معاملاتی دیگر نظیر Kucoin و بایننس می باشد .
با تغییر آی‌پی ، دیگر نگران تحریم ها نخواهید بود ، به این دلیل که در این پلتفرم ، احتیاجی به احراز هویت نیست . تنها توکن‌هایی که روی شبکه اتریوم به وجود آمده اند در این پلتفرم مورد معامله قرار می گیرند ، بنابراین ارزهایی همچون لایت‌کوین ، ریپل ، استلار ، ترون ، تتر و دیگر ارزها بر روی این پلتفرم نیستند .
همانطور که می دانید در بازار ارزهای دیجیتال به دلیل وجود نوسانات ، ریسک زیادی وجود دارد و مسئولیت خرید و فروش و استفاده از سایت‌های معرفی شده به عهده خودتان است و آکادمی هلاکویی هیچ مسئولیتی بابت آن ندارد .
